در طول چرخه قاعدگی، اندازه فولیکول نقش کلیدی در زمان‌بندی تخمک‌کشی دارد. بهترین اندازه فولیکول قبل از تخمک‌کشی (چه در حالت طبیعی و چه در دوره‌های کمک باروری مانند IVF) به شرح زیر است:
۱. فولیکول غالب (Dominant Follicle)
– اندازه مناسب:
– ۱۸ تا ۲۴ میلی‌متر در بیشتر موارد (در دوره‌های کمک باروری مانند IVF).
– در چرخه‌های طبیعی، فولیکول ممکن است تا **۲۵ میلی‌متر** رشد کند و سپس تخمک آزاد شود.
– این اندازه نشان‌دهنده بلوغ کافی فولیکول و آمادگی تخمک برای لانه‌گزینی است.
۲. دلایل اهمیت اندازه
– فولیکول کوچک (کمتر از ۱۶ میلی‌متر):
تخمک ممکن است نابالغ باشد و قابلیت لقاح پایینی داشته باشد.
– فولیکول خیلی بزرگ (بیش از ۲۵ میلی‌متر):**
ممکن است نشانه کیست تشکیل شده یا فروپاشی تخمک باشد.
۳. عوامل همراه:
– سطح استرادیول (E2):
افزایش استرادیول به همراه اندازه مناسب فولیکول نشانه بلوغ است.
– ضخامت آندومتریوم:
لایه داخلی رحم باید حداقل ۷ میلی‌متر باشد تا شرایط لازم برای لانه‌گزینی را فراهم کند.
– پاسخ به داروهای تحریک کننده:
در IVF، تعداد و اندازه فولیکول‌ها با هم ارزیابی می‌شوند تا خطر سندرم هایپر استیمولاسیون تخمدان (OHSS) کاهش یابد.
۴. نکات مهم:
– در درمان‌های کمک باروری، **تزریق hCG** یا **آگونیست GnRH** برای القای تخمک‌کشی زمانی انجام می‌شود که فولیکول غالب به اندازه ۱۸–۲۰ میلی‌متر برسد.
– در موارد **پاسخ ضعیف** (مثل بیماران مسن یا با ذخیره تخمدانی پایین)، حتی فولیکول‌های کوچکتر (۱۳–۱۵ میلی‌متر) ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.
۵. زمان تخمک‌کشی:
– پس از تزریق hCG، تخمک‌کشی معمولاً **۳۶ تا ۴۰ ساعت** بعد اتفاق می‌افتد.
جمع‌بندی:
بهترین اندازه فولیکول قبل از تخمک کشی:
– در IVF: ۱۸–۲۴ میلی‌متر.
– در چرخه طبیعی: ۲۰–۲۵ میلی‌متر.
این اندازه باید همراه با سایر معیارها (هورمون‌ها و وضعیت رحم) ارزیابی شود تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود. همیشه تصمیم‌گیری توسط پزشک متخصص بر اساس شرایط فردی بیمار است.
