ناباروری در مردان به شرایطی گفته می‌شود که یک مرد قادر به بارور کردن تخمک زن نباشد. این مشکل می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند کاهش تعداد اسپرم، اختلال در حرکت اسپرم (تحرک اسپرم)، یا ناهنجاری‌های ساختاری اسپرم باشد. خوشبختانه، بسیاری از موارد ناباروری مردان قابل تشخیص و درمان هستند. در ادامه به بررسی علل ناباروری در مردان و روش‌های درمان آن می‌پردازیم.
علل ناباروری در مردان:
1- مشکلات تولید اسپرم:
کاهش تعداد اسپرم (الیگواسپرمی).
عدم تولید اسپرم (آزواسپرمی).
اختلال در شکل اسپرم (تراتواسپرمی).
اختلال در حرکت اسپرم (آستنواسپرمی).
2- مشکلات ساختاری یا انسدادی:
انسداد در مجاری انتقال اسپرم (مانند وازدفران یا اپیدیدیم).
واریکوسل (گشاد شدن رگ‌های بیضه).
عدم نزول بیضه (کریپتورکیدیسم).
3- مشکلات هورمونی:
کاهش سطح هورمون‌های جنسی (مانند تستوسترون).
افزایش سطح پرولاکتین.
4- عوامل ژنتیکی:
اختلالات کروموزومی مانند سندرم کلاین‌فلتر.
جهش‌های ژنتیکی که بر تولید اسپرم تأثیر می‌گذارند.
5- عوامل محیطی و سبک زندگی:
قرار گرفتن در معرض سموم، مواد شیمیایی یا تشعشعات.
سیگار کشیدن، مصرف الکل یا مواد مخدر.
چاقی یا تغذیه نامناسب.
استرس و گرمای زیاد در ناحیه بیضه.
6- عفونت‌ها:
عفونت‌هایی مانند اوریون یا عفونت‌های دستگاه تناسلی.
تشخیص ناباروری در مردان:
1- تست آنالیز مایع منی (سمن آنالیز):
بررسی تعداد، تحرک، شکل و حجم اسپرم.
2- آزمایش‌های هورمونی:
اندازه‌گیری سطح تستوسترون، FSH، LH و پرولاکتین.
3- سونوگرافی:
برای بررسی واریکوسل یا انسداد در مجاری انتقال اسپرم.
4- تست‌های ژنتیکی:
در صورت مشکوک بودن به عوامل ژنتیکی.
5- بیوپسی بیضه:
در مواردی که تولید اسپرم وجود ندارد (آزواسپرمی).
پیشگیری از ناباروری در مردان:
درمان ناباروری در مردان به علت اصلی مشکل بستگی دارد. برخی از روش‌های درمانی رایج عبارتند از:
1. درمان‌های دارویی:
📌هورمون‌درمانی: در مواردی که ناباروری ناشی از اختلالات هورمونی است، ممکن است از داروهایی مانند کلومیفن یا گنادوتروپین‌ها استفاده شود.
📌آنتی‌بیوتیک‌ها: برای درمان عفونت‌های دستگاه تناسلی.
2. جراحی:
📌درمان واریکوسل: جراحی برای اصلاح واریکوسل می‌تواند بهبودی در تعداد و کیفیت اسپرم ایجاد کند.
📌رفع انسداد: در موارد انسداد مجاری انتقال اسپرم، جراحی می‌تواند به بازگرداندن جریان اسپرم کمک کند.
3. تغییر سبک زندگی:
📌ترک سیگار، الکل و مواد مخدر.
📌کاهش وزن در صورت چاقی.
📌پرهیز از گرمای زیاد در ناحیه بیضه (مانند اجتناب از سونا یا جکوزی).
📌رژیم غذایی سالم و غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها (مانند ویتامین C، E و روی).
4. روش‌های کمک باروری (ART):
📌IUI (تلقیح داخل رحمی): در این روش، اسپرم پس از پردازش در آزمایشگاه، مستقیماً به داخل رحم تزریق می‌شود.
📌IVF (لقاح مصنوعی): در این روش، تخمک و اسپرم در آزمایشگاه ترکیب می‌شوند و جنین تشکیل‌شده به رحم زن منتقل می‌شود.
📌ICSI (تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم): در این روش، یک اسپرم مستقیماً به داخل تخمک تزریق می‌شود. این روش برای مردانی که تعداد اسپرم بسیار کم یا تحرک ضعیف دارند، مناسب است.
5. استخراج اسپرم از بیضه (TESE یا PESA):
📌در مواردی که اسپرم در مایع منی وجود ندارد، ممکن است اسپرم مستقیماً از بیضه یا اپیدیدیم استخراج شود و برای روش‌های کمک باروری مانند ICSI استفاده شود.
6. استفاده از اسپرم اهدایی:
📌در مواردی که تولید اسپرم وجود ندارد یا اسپرم کیفیت لازم را ندارد، ممکن است از اسپرم اهدایی استفاده شود.
درمان ناباروری در مردان:
🚫 اجتناب از قرار گرفتن در معرض سموم و تشعشعات.
🚫 پرهیز از سیگار، الکل و مواد مخدر.
🚫 حفظ وزن سالم و رژیم غذایی متعادل.
🚫 پوشیدن لباس‌های گشاد و اجتناب از گرمای زیاد در ناحیه بیضه.
اگر شما یا همسرتان با مشکل ناباروری مواجه هستید، بهتر است با یک متخصص اورولوژی یا متخصص ناباروری مشورت کنید. با انجام آزمایش‌های لازم و تشخیص علت، می‌توان بهترین روش درمانی را برای شما انتخاب کرد.
