پرولاکتین هورمونی است که از غده‌ی هیپوفیز در مغز ترشح می‌شود و نقش اصلی آنتحریک تولید شیر در مادران شیرده است. اما افزایش غیرطبیعی پرولاکتین(هایپرپرولاکتینمی) می‌تواند باعث اختلال در تخمک‌گذاری، نامنظم شدن قاعدگی و در نهایت ناباروری شود.
۱. نقش پرولاکتین در باروری
🔹 پرولاکتین در مقدار طبیعی به تنظیم تعادل هورمونی و عملکرد صحیح تخمدان‌ها کمک می‌کند.
🔹 اما سطح بالای پرولاکتین می‌تواند تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون را کاهش دهد که برای تخمک‌گذاری ضروری هستند.
۲. علائم افزایش پرولاکتین (هایپرپرولاکتینمی)
✅ نامنظمی قاعدگی یا قطع شدن پریود
✅ تخمک‌گذاری نامنظم یا عدم تخمک‌گذاری
✅ ترشح شیر از سینه‌ها (گالاکتوره) بدون بارداری یا شیردهی
✅ خشکی واژن و کاهش میل جنسی
✅ سردرد و مشکلات بینایی (در صورت وجود تومور هیپوفیز)
۳. علل افزایش پرولاکتین در بدن
🔹 تومورهای هیپوفیز (پرولاکتینوما): شایع‌ترین علت افزایش شدید پرولاکتین.
🔹 استرس و اضطراب مزمن: می‌تواند باعث افزایش موقت پرولاکتین شود.
🔹 کم‌کاری تیروئید: باعث افزایش سطح پرولاکتین به دلیل تحریک بیش از حد هیپوفیز می‌شود.
🔹 مصرف برخی داروها: مثل داروهای ضدافسردگی، ضدروان‌پریشی، فشار خون بالا و متوکلوپرامید (برای مشکلات گوارشی).
🔹 سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): برخی زنان مبتلا به PCOS ممکن است سطح پرولاکتین بالاتری داشته باشند.
🔹 ورزش‌های سنگین و رژیم غذایی نامناسب.
۴. آزمایش و تشخیص پرولاکتین بالا
🔹 آزمایش خون برای بررسی سطح پرولاکتین (PRL) (بهتر است صبح و در حالت ناشتا انجام شود).
🔹 بررسی سطح هورمون‌های دیگر مثل TSH (برای تشخیص کم‌کاری تیروئید).
🔹 MRI مغز برای بررسی وجود تومور هیپوفیز (در صورت افزایش شدید پرولاکتین).
۵. تأثیر پرولاکتین بالا بر ناباروری
🔹 پرولاکتین زیاد باعث کاهش هورمون GnRH می‌شود که منجر به عدم تخمک‌گذاری می‌شود.
🔹 کاهش استروژن باعث نازک شدن آندومتر (لایه داخلی رحم) شده و لانه‌گزینی جنین را دشوار می‌کند.
🔹 در صورت عدم درمان، می‌تواند شانس بارداری را کاهش دهد.
۶. درمان پرولاکتین بالا و افزایش شانس بارداری
✅ الف) تغییر سبک زندگی
🔹 کاهش استرس و اضطراب با یوگا، مدیتیشن و ورزش.
🔹 پرهیز از مصرف کافئین و الکل که ممکن است پرولاکتین را افزایش دهند.
🔹 داشتن خواب کافی و منظم.
✅ ب) داروهای کاهش‌دهنده پرولاکتین
🔹 کابرگولین (Dostinex): داروی قوی و مؤثر برای کاهش پرولاکتین.
🔹 بروموکریپتین: برای کاهش سطح پرولاکتین و بازگرداندن تخمک‌گذاری.
🔹 اگر کم‌کاری تیروئید باعث افزایش پرولاکتین شده باشد، لووتیروکسین تجویز می‌شود.
✅ در بیشتر زنان، مصرف دارو باعث بازگشت تخمک‌گذاری و بهبود شانس بارداری می‌شود.
✅ ج) جراحی (در موارد خاص)
🔹 در صورت وجود تومور هیپوفیز بزرگ (پرولاکتینوما) که به دارو پاسخ نمی‌دهد، ممکن است نیاز به جراحی هیپوفیز باشد.
۷. آیا زنان با پرولاکتین بالا می‌توانند باردار شوند؟
✅ بله، در بیشتر موارد با درمان مناسب، سطح پرولاکتین کنترل شده و تخمک‌گذاری بازمی‌گردد.
✅ پس از درمان، بسیاری از زنان در عرض چند ماه باردار می‌شوند.
نتیجه‌گیری
🔹 پرولاکتین بالا یکی از علل مهم ناباروری است، اما قابل درمان می‌باشد.
🔹 داروهای تنظیم‌کننده پرولاکتین (کابرگولین، بروموکریپتین) می‌توانند به بازگشت تخمک‌گذاری کمک کنند.
🔹 در صورت مشاهده علائم مانند نامنظمی قاعدگی یا ترشح شیر بدون بارداری، آزمایش پرولاکتین انجام دهید.
🔹 با مراجعه به متخصص زنان و غدد، بهترین روش درمانی را برای افزایش شانس بارداری انتخاب کنید.
